Als dat ei breekt, zal het stinken: koperskartel voor eieren opgerold

23 mei 2023 | Blog

De Autoriteit Consument en Markt (“ACM”) zet haar jacht op (in)koperskartels voort. Na de boetes van in totaal bijna € 4 miljoen aan twee inzamelaars van gebruikt frituurvet in 2021, zijn nu drie producenten van eierproducten aan de beurt. Volgend op het bericht in november 2019 dat de ACM onderzoek deed naar een koperskartel in de agrarische sector, heeft zij op 10 mei 2023 gepubliceerd dat drie ondernemingen op 22 december 2022 boetes hebben gekregen voor een overtreding van het Europese en Nederlandse kartelverbod.

Het kartelverbod houdt – kort samengevat – in dat afspraken of onderling afgestemde feitelijke gedragingen tussen ondernemingen zijn verboden als deze afspraken de mededinging (merkbaar) beperken. Van oudsher richtten mededingingsautoriteiten hun pijlen vooral op ‘klassieke’ mededingingsbeperkende afspraken op de verkoopmarkt. Uit de beschikkingenpraktijk van de Europese Commissie en de ACM blijkt dat zij de laatste tijd meer aandacht hebben voor afspraken op de inkoopmarkt. Ook dit soort afspraken kan namelijk mededingingsbeperkende gevolgen hebben, zoals hogere prijzen en verminderde product-diversiteit of -kwaliteit.

In het koperskartel voor eieren hebben drie ondernemingen volgens de ACM verboden afspraken gemaakt over de inkoopprijzen van industrie-eieren en de verdeling van leveranciers (= de leghenhouders). Dit laatste houdt in dat de leden van het koperskartel met elkaar afspraken om alleen bij bepaalde leghenhouders in te kopen, en andere leghenhouders met rust te laten c.q. over te laten aan een ander kartel-lid. Tevens hebben de kartelleden concurrentiegevoelige informatie met elkaar uitgewisseld. Door al deze afstemmingen hebben leghenhouders een lagere prijs gekregen voor hun eieren en is de goede werking van de inkoopmarkt voor industrie-eieren verstoord, aldus de ACM.

Opvallend aan het boetebesluit aan de eierproducenten is dat de ACM in haar oorspronkelijke rapport óók inbreuken op het kartelverbod heeft beschreven die zien op de verkoop van eierproducten. Zij heeft voor deze gedragingen echter geen overtreding vastgesteld noch een boete opgelegd. Daarnaast heeft het draagkrachtverweer – waarmee wordt betoogd dat een onderneming een boete financieel niet kan dragen – van één eierproducent effect gesorteerd. De ACM heeft de boete van deze onderneming gematigd. 

Koperskartels moeten worden onderscheiden van collectieve inkoopregelingen. Deze laatste hebben doorgaans geen mededingingsbeperkende strekking indien zij echt betrekking hebben op gemeenschappelijke inkoop; dat wil zeggen dat de collectieve inkoopregeling gepaard gaat met (niet-geheime) collectieve onderhandelingen en het afsluiten van een overeenkomst, namens haar deelnemers, met een bepaalde leverancier.

Wilt u gezamenlijk met een andere onderneming inkopen en twijfelt u of deze samenwerking mededingingsrechtelijk toelaatbaar is, dan kunt u contact opnemen met onze specialisten Joost Houdijk en Octave Schyns.  

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven