Op 1 mei treedt de Wet open overheid (Woo) in werking. Een mooie aanleiding om in een blogserie acht voor de praktijk belangrijke onderwerpen te bespreken. In dit blog gaan wij in op het Adviescollege openbaarheid en informatiehuishouding (‘Adviescollege’). Naast de adviestaak moet het college ook de uitvoering van de Woo gaan bevorderen. Onder meer door het geven van voorlichting en het publiceren van richtsnoeren.  Lees in dit blog meer over het takenpakket van het Adviescollege en de mogelijkheid om klachten in te dienen bij het Adviescollege over de uitvoering van de Woo door bestuursorganen.

Takenpakket van het Adviescollege

De belangrijkste taak van het Adviescollege is het geven van adviezen. In een tabel hebben wij inzichtelijk gemaakt waarover en aan wie het Adviescollege adviezen gaat geven:

Het klachtrecht

Voor alle (bestuurs)organen die onder de Woo vallen is het klachtrecht van belang. Om die reden gaan wij daar wat nader op in. De belangrijkste kenmerken van de klachtprocedure zijn:

• De klachten worden ingediend bij het Adviescollege en dus niet bij het betrokken bestuursorgaan.
• Er is geen sprake van een algemeen klachtrecht. Uitsluitend journalisten, wetenschappers en andere volgens het Adviescollege in aanmerking komende groepen met een beroepsmatig belang bij het gebruik van publieke informatie kunnen klagen. Het is derhalve nog onduidelijk wie er naast journalisten en wetenschappers bij het Adviescollege kunnen gaan klagen.
• Een klacht kan zowel betrekking hebben op de wijze waarop een bestuursorgaan in het algemeen of in een concreet geval publieke informatie openbaar maakt. Er kan ook geklaagd worden over een Woo-besluit waar bezwaar tegen open staat. In dat laatste geval schort het indienen van een klacht de bezwaartermijn op totdat het Adviescollege advies heeft uitgebracht of partijen heeft bericht dat er geen advies zal worden uitgebracht. Wordt er hangende bezwaar een klacht ingediend dan geldt er een afwijkende beslistermijn op het bezwaar. Het bestuursorgaan moet in dat geval op het bezwaar beslissen binnen twee weken nadat het Adviescollege advies heeft uitgebracht of partijen heeft bericht dat er geen advies zal worden uitgebracht.
• Voordat er advies wordt uitgebracht moet het Adviescollege bemiddelen tussen de klager en het bestuursorgaan om te proberen een oplossing te bereiken. Het bestuursorgaan is verplicht om aan de bemiddeling mee te werken.
• De adviezen van het Adviescollege zijn niet bindend. Het is aan het bestuursorgaan om te beslissen of het advies al dan niet wordt overgenomen. Wij merken op dat de Woo het bestuursorgaan niet verplicht om een beslissing naar aanleiding van de klacht te nemen. Omdat de klacht niet bij het bestuursorgaan zelf wordt ingediend lijkt de verplichting om te beslissen ook niet te volgen uit hoofdstuk 9 van de Awb (klachtrecht). Het lijkt echter wel logisch dat het advies van het Adviescollege wordt opgevolgd door een beslissing van het bestuursorgaan naar aanleiding van de klacht. Wij menen dat een dergelijke beslissing overigens geen besluit (want niet gericht op rechtsgevolg) oplevert waar bezwaar en beroep tegen open staat.

De afleveringen uit deze serie

In deze blogserie komen de onderstaande acht onderwerpen aan bod. De volgende blog zal gaan over de termijnen die gelden bij het nemen van besluiten op een Woo-verzoek (passieve openbaarmaking).

1. Inleiding, inwerkingtreding, overgangsrecht
2. Het Adviescollege
3. De procedure bij passieve openbaarmaking – termijnen
4. De procedure bij passieve openbaarmaking – omvangrijke verzoeken
5. De procedure bij passieve openbaarmaking – misbruik
6. De weigeringsgronden (deel 1)
7. De weigeringsgronden (deel 2)
8. Actieve openbaarmaking