De tweede tranche van het wetsvoorstel ‘bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur’ is in consultatie gegaan. Met het wetsvoorstel wordt het verrichten van een risicoanalyse van de bestuurlijke integriteit een verplicht onderdeel van de procedure voor de benoeming van een wethouder.
Al eerder aangekondigde formalisering
Op dit moment verrichten veel gemeenten al een integriteitsrisicoanalyse voordat een wethouder wordt benoemd. In het kader van uniformering van het proces kondigde de regering al eerder aan dat zij de uitvoering van deze analyses wettelijk wenste vast te leggen. De Afdeling advisering uitte destijds evenwel bezwaren over de inhoud en de vorm van het voorstel, waarna het niet is ingediend bij de Tweede Kamer. Met het huidige wetsvoorstel wordt gepoogd de bezwaren te ondervangen, onder meer door de reikwijdte van de risicoanalyse nader af te bakenen en ook enkele processuele waarborgen te regelen.
De risicoanalyse vindt plaats voordat een bestuurder door de raad wordt benoemd of herbenoemd. Er wordt gekeken naar openbare bronnen, de Kamer van Koophandel, informatie vanuit het netwerk van de kandidaat, informatie uit het gesprek met de kandidaat en de informatie die de kandidaat zelf aanlevert. Onder het laatste valt een CV, een ingevulde vragenlijst en eventuele niet-benoemde nevenfuncties. Op grond hiervan wordt een rapportage opgesteld, waarop de kandidaat-bestuurder mag reageren. Alleen de conclusies, de aanbevelingen en eventuele beheersmaatregelen die volgen uit de risicoanalyse worden gedeeld met de raad en besproken in de raadsvergadering. De rest van de informatie wordt niet openbaar gemaakt. Vervolgens is het aan de raad om te oordelen over de benoembaarheid van de kandidaat-bestuurder.
Potentieel ingrijpend instrument
De regering geeft rekenschap van het feit dat een risicoanalyse een potentieel ingrijpend instrument is dat raakt aan de persoonlijke levenssfeer van een kandidaat-wethouder. Daarom wordt veel aandacht besteed aan de inkadering van de risicoanalyse en de waarborgen die aan de kandidaat-bestuurder toekomen. Zo mag de uitvoering van een risicoanalyse alleen zien op wettelijke integriteitsnormen. Ook wordt de zorgplicht van de burgemeester verder ingevuld, door wettelijk te verankeren dat dat bestuursorgaan zorg moet dragen voor de uitvoering van de risicoanalyse. Dit betekent dat de uitvoering niet langer in handen van (een commissie van) de gemeenteraad mag liggen.
De tweede tranche van het wetsvoorstel ‘bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur’ is in consultatie gegaan. Met het wetsvoorstel wordt het verrichten van een risicoanalyse van de bestuurlijke integriteit een verplicht onderdeel van de procedure voor de benoeming van een wethouder.
Al eerder aangekondigde formalisering
Op dit moment verrichten veel gemeenten al een integriteitsrisicoanalyse voordat een wethouder wordt benoemd. In het kader van uniformering van het proces kondigde de regering al eerder aan dat zij de uitvoering van deze analyses wettelijk wenste vast te leggen. De Afdeling advisering uitte destijds evenwel bezwaren over de inhoud en de vorm van het voorstel, waarna het niet is ingediend bij de Tweede Kamer. Met het huidige wetsvoorstel wordt gepoogd de bezwaren te ondervangen, onder meer door de reikwijdte van de risicoanalyse nader af te bakenen en ook enkele processuele waarborgen te regelen.
De risicoanalyse vindt plaats voordat een bestuurder door de raad wordt benoemd of herbenoemd. Er wordt gekeken naar openbare bronnen, de Kamer van Koophandel, informatie vanuit het netwerk van de kandidaat, informatie uit het gesprek met de kandidaat en de informatie die de kandidaat zelf aanlevert. Onder het laatste valt een CV, een ingevulde vragenlijst en eventuele niet-benoemde nevenfuncties. Op grond hiervan wordt een rapportage opgesteld, waarop de kandidaat-bestuurder mag reageren. Alleen de conclusies, de aanbevelingen en eventuele beheersmaatregelen die volgen uit de risicoanalyse worden gedeeld met de raad en besproken in de raadsvergadering. De rest van de informatie wordt niet openbaar gemaakt. Vervolgens is het aan de raad om te oordelen over de benoembaarheid van de kandidaat-bestuurder.
Potentieel ingrijpend instrument
De regering geeft rekenschap van het feit dat een risicoanalyse een potentieel ingrijpend instrument is dat raakt aan de persoonlijke levenssfeer van een kandidaat-wethouder. Daarom wordt veel aandacht besteed aan de inkadering van de risicoanalyse en de waarborgen die aan de kandidaat-bestuurder toekomen. Zo mag de uitvoering van een risicoanalyse alleen zien op wettelijke integriteitsnormen. Ook wordt de zorgplicht van de burgemeester verder ingevuld, door wettelijk te verankeren dat dat bestuursorgaan zorg moet dragen voor de uitvoering van de risicoanalyse. Dit betekent dat de uitvoering niet langer in handen van (een commissie van) de gemeenteraad mag liggen.