De vier fasen van de nieuwe integriteitsscan

14 mei 2019 | Nieuws

Op 4 maart jl. heeft de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de 'Handleiding basisscan integriteit' aangeboden. Met de nieuwe handleiding wil het ministerie handvatten bieden voor een eenduidige en zorgvuldige screening van kandidaat-bestuurders. De focus ligt daarbij op gemeenten, provincies en waterschappen, maar ook politieke partijen kunnen er gebruik van maken bij de selectie van kandidaat-volksvertegenwoordigers.

In de Handleiding is het proces voor screening van kandidaat-bestuurders opgedeeld in vier fases:

1.    Voor de verkiezingen: afspreken

Het gaat in deze fase om het voorbereiden van een risicoanalyse. De risicoanalyse heeft als doel om inzicht te krijgen in mogelijke risico's voor benoeming op persoonlijk, relationeel, financieel en functioneel gebied. Een extern bureau, de voorzitter van het primair verantwoordelijke bestuursorgaan of een interne commissie voert de risicoanalyse uit. Aangezien het voorbereiden op de risicoanalyse veel tijd in beslag neemt, is het zinvol om de evaluatie van de risicoanalyses na de vorige verkiezingen te hanteren. Ten slotte geeft de Handleiding aan dat het verstandig is om de werkwijze van tevoren vast te leggen. Denk hierbij onder andere aan de omgang met de resultaten voor en na de benoeming.  

2.    Voor bekendmaking kandidaat-bestuurder: informeren

Alle betrokkenen dienen na de eerste fase geïnformeerd te zijn over wat de risicoanalyse precies inhoudt. De gemeente kan de gekozen werkwijze actief openbaar maken, bijvoorbeeld door deze vast te leggen in het Reglement van Orde of in de Verordening bestuurlijke integriteit. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat er voor de kandidaat-bestuurders een aanspreekpunt is waar zij terecht kunnen met al hun vragen over de risicoanalyse.

3.    Voor benoeming kandidaat-bestuurder: uitvoeren

In de tijd tussen de bekendmaking en de benoeming vindt de risicoanalyse plaats. De risicoanalyse dient om bewustzijn te creëren, te waarschuwen voor risico's en - als het moet - heel gericht te wijzen op kwetsbaarheden die weggenomen kunnen worden door beheersmaatregelen. De rapportage van de risicoanalyse kan voor de kandidaat aanleiding zijn om af te zien van de bestuursfunctie.

4.    Na benoeming bestuurder: borgen

Borgen betekent dat de uitkomsten - volgens de vooraf vastgelegde procedure -  met elkaar worden besproken en dat de beheersmaatregelen worden uitgevoerd. Sommige beheersmaatregelen, zoals het opzeggen van een nevenfunctie, kunnen nog voor de benoeming getroffen worden. Veelal zal de gemeenteraad een kandidaat-wethouder benoemen onder voorwaarde dat aan de beheersmaatregel uitvoering wordt gegeven. Ten slotte benadrukt de Handleiding dat het thema integriteit periodiek op de collegetafel dient te liggen.

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven