Erasmus – IJsselland: vijf jaar post-fusietoezicht door de NZa

23 mei 2019 | Blog

De NZa heeft onlangs goedkeuring gegeven voor de overname van het IJsselland Ziekenhuis door het Erasmus Medisch Centrum. De NZa heeft aan die goedkeuring echter een voorwaarde verbonden: Erasmus en IJsselland moeten gedurende vijf jaar ieder jaar aan de NZa rapporteren over zorginitiatieven die zij samen ontwikkelen. Dat is een primeur en niet een gelukkige. Fuserende zorgaanbieders moeten voortaan niet alleen rekening houden met het fusietoezicht van de NZa, maar ook met langdurig 'post-fusietoezicht'.

Fusie-effectrapportage
De fusietoets van de NZa heeft drie onderdelen. De NZa beoordeelt of door de fusie de continuïteit van 'cruciale zorg' niet in gevaar komt. De zorgaanbieder moet laten zien dat cliënten, personeel en andere betrokkenen voldoende zijn betrokken in de voorbereiding. En de NZa beoordeelt of de 'fusie-effectrapportage' van de zorgaanbieder voldoende is.

Bij dat laatste punt wringt volgens de NZa bij Erasmus en IJsselland de schoen. De ziekenhuizen hebben toegelicht dat er veranderingen in de leverchirurgie, hematologie en intensive care zullen plaatsvinden. In de toekomst zullen ze ook op andere onderwerpen verder gaan samenwerken. Deze onderwerpen zullen na de fusie 'proefondervindelijk verder worden uitgewerkt'. Dat vindt de NZa niet duidelijk genoeg; zij heeft daarom de voorwaarde gesteld dat de ziekenhuizen hierover nog vijf jaar lang zullen rapporteren.

Is er een probleem?
De casus van Erasmus en IJsselland is niet uitzonderlijk. Bij veel fusies tussen zorgaanbieders gaat niet meteen de totale zorgverlening op de schop, maar vindt na de fusie een geleidelijk - en soms langdurig integratieproces plaats. In die situatie heeft de fusie dus maar weinig directe effecten en zal de fusie-effectrapportage dus niet het volledige integratieproces kunnen beschrijven.

Is dat nu een probleem? En zo ja: kan de NZa dan jarenlang post-fusietoezicht houden? Ik denk van niet.

De wetgever heeft het beoordelen van de fusie-effectrapportage als volgt toegelicht: "Bovenstaande aspecten betreffen een zuiver procedurele toets. Het is geenszins de bedoeling dat de zorgautoriteit treedt in de verantwoordelijkheden van de zorgaanbieder door een inhoudelijk oordeel te vellen over bijvoorbeeld de doelstellingen van de concentratie of de inbreng van cliënten of personeel." (Memorie van toelichting, p. 12)

NZa of IGJ?
Als Erasmus en IJsselland dus de keuze hebben gemaakt na de fusie te starten met een beperkt aantal integratieprojecten en pas daarna 'proefondervindelijk' met andere initiatieven aan de slag te gaan, dan is het enige dat de NZa kan doen toetsen of die keuze zorgvuldig tot stand is gekomen. Als dat het geval is, moet de NZa goedkeuring verlenen. De IGJ houdt vervolgens in de gaten of de initiatieven en de rest van de activiteiten van Erasmus en IJsselland tot goede zorg leiden.

Mijn collega Klaas Meersma heeft kort geleden kritiek geuit op de plannen van de NZa om toezicht te gaan houden op goed bestuur in de zorg ( zie hier het blog). De NZa heeft nog geen bevoegdheid voor dat soort toezicht. Met dit besluit kan de NZa alvast een flinke tijd 'oefenen' op twee ziekenhuizen. Maar daar is haar fusietoezicht niet voor bedoeld. 

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven