Geen zienswijze ingediend, beroep toch ontvankelijk?!

1 maart 2021 | Publicatie

Voor supermarktondernemers was het duidelijk: wil je in beroep opkomen tegen de vaststelling van een bestemmingsplan, dan moest je tegen het ontwerp een zienswijze hebben ingediend. Geen zienswijze ingediend? Dan zou in beginsel niet-ontvankelijkheid volgen. Op 14 april 2021 heeft de Afdeling geoordeeld dat het indienen van een zienswijze voorlopig – bij omgevingsrechtelijke besluiten – niet meer nodig is om het recht op beroep bij de bestuursrechter ‘veilig te stellen’. 

Hof: verplichting zienswijze in te dienen voor beroep in strijd met Verdrag van Aarhus

In het bestuursrecht geldt dat geen beroep bij de bestuursrechter kan worden ingesteld door een belanghebbende aan wie redelijkerwijs kan worden verweten dat hij geen zienswijze naar voren heeft gebracht (artikel 6:13 Awb). Nadat de rechtbank Limburg eind 2018 prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie had gesteld over deze verplichting, heeft het Hof op 14 januari 2021 geoordeeld dat artikel 6:13 Awb in strijd is met het Verdrag van Aarhus – dat de toegang tot de rechter regelt in besluiten over milieu-aangelegenheden. Met dit arrest werd duidelijk dat de rechter een beroep tegen een besluit over milieu-aangelegenheden in behandeling moet nemen, ook als daartegen geen zienswijze is ingediend.

Oplossing Afdeling: beroepsrecht in omgevingsrechtelijke zaken niet afhankelijk van indienen zienswijze

De belangrijke vraag die als gevolg van het arrest van het Hof ontstond was: voor welke besluiten geldt het arrest en – met andere woorden – in welke gevallen is het indienen van een zienswijze niet noodzakelijk om in beroep tegen het besluit op te kunnen komen. De Afdeling heeft die vraag nu (bij uitspraak van 14 april 2021) beantwoord. Omdat de Afdeling het voor de praktijk onwerkbaar vindt om steeds een complexe beoordeling te maken of in een individueel geval sprake is van een ‘milieu-aangelegenheid’ als bedoeld in het Verdrag van Aarhus, heeft de Afdeling voor een ruimhartige uitleg gekozen. Die komt erop neer dat het beroepsrecht van een belanghebbende in omgevingsrechtelijke zaken niet meer afhankelijk wordt gesteld van het eerder indienen van een zienswijze. Dat betekent dat een belanghebbende ook ontvankelijk kan zijn in een beroep als eerder tegen het ontwerpbesluit niet een zienswijze is ingediend.

Gevolgen voor de praktijk

In afwachting van een wetswijziging biedt de oplossing van de Afdeling duidelijkheid voor de praktijk: in omgevingsrechtelijke zaken is een belanghebbende ook ontvankelijk als op een eerder moment geen zienswijze is ingediend. Voor supermarktondernemers biedt dit mogelijkheden om tegen bijvoorbeeld de vaststelling van een bestemmingsplan op te komen als het ontwerp niet tijdig is opgemerkt en als gevolg daarvan geen zienswijze is ingediend.

Sta je echter aan de andere kant als initiatiefnemer, en heb je belang bij onherroepelijkheid van het bestemmingsplan, dan betekent het feit dat geen zienswijzen zijn ingediend dus niet meer dat er ook geen (ontvankelijke) beroepen kunnen worden ingediend. Of een beroepsprocedure zal volgen is zodoende pas duidelijk na afloop van de beroepstermijn.

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven