Een overname is vaak het uitgelezen moment om de arbeidsvoorwaarden te harmoniseren. In een recente uitspraak van het Hof Amsterdam is bevestigd dat voorzichtigheid hierbij geboden is. De werknemer gaat met behoud van alle rechten en plichten over op de verkrijger en harmonisering van arbeidsvoorwaarden vanwege de overgang is niet toegestaan. De methode van ‘mandjesvergelijking’ is onverenigbaar met de wet.
Op grond van (Europese) wet- en regelgeving zijn de rechten van werknemers bij overgang van onderneming beschermd. De rechten en verplichtingen die op het moment van de overgang voor de werkgever in die onderneming voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst tussen hem en een daar werkzame werknemer, gaan van rechtswege over op de verkrijger. Na dergelijke overnames bestaat bij de verkrijgende werkgever vaak de wens om verschillen in de arbeidsvoorwaarden te minimaliseren. De rechtspraak leert dat dit nog niet zo eenvoudig is. Lees hieronder meer over het harmoniseren van arbeidsvoorwaarden na een overname.
De feiten
De werkneemster is sinds 1989 in dienst als Teamleider Verkoop bij een franchisenemer die onder naam van Albert Heijn een supermarkt exploiteert. Vanaf 2011 heeft Albert Heijn ongeveer 30 tot 40 Albert Heijn-supermarkten van franchisenemers overgenomen, waaronder ook de onderhavige. Het betrokken personeel ging daarbij steeds mee over. Zo ook deze werkneemster.
Overgang van onderneming: behoud van de arbeidsvoorwaarden
De wet- en regelgeving omtrent overgang van onderneming brengen met zich mee dat de werkneemster haar arbeidsvoorwaarden behoudt, waaronder begrepen de hoogte van haar loon. Albert Heijn is in beginsel dan ook gehouden het loon dat werkneemster bij de franchisenemer verdiende te blijven betalen na de overname. Het kan echter voorkomen dat dit loon hoger is dan het loon dat een werknemer van Albert Heijn ontvangt. Hierdoor kunnen inkomensverschillen ontstaan tussen werknemers met vergelijkbare functies. Om in dergelijke gevallen te komen tot harmonisering van de arbeidsvoorwaarden onder het mom van ‘gelijke monniken gelijke kappen’, hanteert Albert Heijn de methode van mandjesvergelijking.
‘Mandjesvergelijking’
Door het totaal van de arbeidsvoorwaarden van de werknemer bij de franchisenemer (mandje 1) te vergelijken met het totaal van de arbeidsvoorwaarden van de werknemer bij Albert Heijn (mandje 2) wordt het verschil door Albert Heijn in kaart gebracht. Indien de werknemer van de franchisenemer een hoger loon ontvangt dan een werknemer van de Albert Heijn, wordt dat loon geharmoniseerd waarbij aan de werknemer van de franchisenemer een persoonlijke toeslag wordt toegekend om het verschil in loon te compenseren. Op deze manier zou het arbeidsvoorwaardenpakket als geheel na de overname ongewijzigd blijven. Oftewel: de totale inhoud van het mandje blijft gelijk. Zo beoogt Albert Heijn in lijn te handelen met de wettelijke regels omtrent overgang van onderneming.
Aan de werkneemster in kwestie werd medegedeeld dat de cao van Albert Heijn op haar voorgezette dienstverband van toepassing zou zijn. De hoogte van het loon zou aangevuld worden met de hiervoor bedoelde persoonlijke toeslag. Echter: als sprake was van loonsverhoging conform de cao, zou de persoonlijke toeslag niet gelijk die verhoging worden verhoogd, maar juist worden afgebouwd met een deel daarvan. Enkel het basisloon zou conform de cao voor verhoging in aanmerking komen, aldus Albert Heijn.
De samenstelling van het loon mag niet worden gewijzigd
De kantonrechter maakte reeds in april 2018 korte metten met deze constructie van Albert Heijn (ECLI:NL:RBNHO:2018:3068). Mandjesvergelijking is niet in overeenstemming met de wettelijke regels bij overgang van onderneming, aldus de kantonrechter. De loonvoorwaarden van de arbeidsovereenkomst - de samenstelling van het loon in het bijzonder - mogen wegens overgang van onderneming niet worden gewijzigd. Ook al blijft het totale bedrag van het loon onderaan de streep hetzelfde.
Het hof bekrachtigt
Albert Heijn komt in hoger beroep en stelt onder andere dat de mandjesvergelijking niet plaatsvindt enkel vanwege de overgang, maar vanwege de noodzaak de beloning in te passen in de systemen en methoden die Albert Heijn hanteert. De methode zou om die reden niet in strijd zijn met de wettelijke regels. Verder zou Albert Heijn te zeer worden beperkt in haar ondernemersvrijheid als zij gehouden zou zijn de cao toe te passen. Daarbij komt dat de overgenomen werknemers hebben ingestemd met de toepassing van de cao en dat zij geen echt salarisverlies ondergaan, aldus Albert Heijn.
Het Hof is echter met de kantonrechter van oordeel dat de wijziging direct verband houdt met de overgang van onderneming en om die reden niet is toegestaan. De wens tot harmonisering van arbeidsvoorwaarden levert geen grond op voor afwijking van de wettelijke regels bij overgang van onderneming. Het Hof Amsterdam maakt de overwegingen van de kantonrechter tot de zijne en bekrachtigt de uitspraak.
Let dus op de spelregels indien de overname kwalificeert als overgang van onderneming. Harmonisering van arbeidsvoorwaarden vanwege de overgang is niet toegestaan – ook al blijft de inhoud van het mandje van de werknemer uiteindelijk gelijk!
Een overname is vaak het uitgelezen moment om de arbeidsvoorwaarden te harmoniseren. In een recente uitspraak van het Hof Amsterdam is bevestigd dat voorzichtigheid hierbij geboden is. De werknemer gaat met behoud van alle rechten en plichten over op de verkrijger en harmonisering van arbeidsvoorwaarden vanwege de overgang is niet toegestaan. De methode van ‘mandjesvergelijking’ is onverenigbaar met de wet.
Op grond van (Europese) wet- en regelgeving zijn de rechten van werknemers bij overgang van onderneming beschermd. De rechten en verplichtingen die op het moment van de overgang voor de werkgever in die onderneming voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst tussen hem en een daar werkzame werknemer, gaan van rechtswege over op de verkrijger. Na dergelijke overnames bestaat bij de verkrijgende werkgever vaak de wens om verschillen in de arbeidsvoorwaarden te minimaliseren. De rechtspraak leert dat dit nog niet zo eenvoudig is. Lees hieronder meer over het harmoniseren van arbeidsvoorwaarden na een overname.
De feiten
De werkneemster is sinds 1989 in dienst als Teamleider Verkoop bij een franchisenemer die onder naam van Albert Heijn een supermarkt exploiteert. Vanaf 2011 heeft Albert Heijn ongeveer 30 tot 40 Albert Heijn-supermarkten van franchisenemers overgenomen, waaronder ook de onderhavige. Het betrokken personeel ging daarbij steeds mee over. Zo ook deze werkneemster.
Overgang van onderneming: behoud van de arbeidsvoorwaarden
De wet- en regelgeving omtrent overgang van onderneming brengen met zich mee dat de werkneemster haar arbeidsvoorwaarden behoudt, waaronder begrepen de hoogte van haar loon. Albert Heijn is in beginsel dan ook gehouden het loon dat werkneemster bij de franchisenemer verdiende te blijven betalen na de overname. Het kan echter voorkomen dat dit loon hoger is dan het loon dat een werknemer van Albert Heijn ontvangt. Hierdoor kunnen inkomensverschillen ontstaan tussen werknemers met vergelijkbare functies. Om in dergelijke gevallen te komen tot harmonisering van de arbeidsvoorwaarden onder het mom van ‘gelijke monniken gelijke kappen’, hanteert Albert Heijn de methode van mandjesvergelijking.
‘Mandjesvergelijking’
Door het totaal van de arbeidsvoorwaarden van de werknemer bij de franchisenemer (mandje 1) te vergelijken met het totaal van de arbeidsvoorwaarden van de werknemer bij Albert Heijn (mandje 2) wordt het verschil door Albert Heijn in kaart gebracht. Indien de werknemer van de franchisenemer een hoger loon ontvangt dan een werknemer van de Albert Heijn, wordt dat loon geharmoniseerd waarbij aan de werknemer van de franchisenemer een persoonlijke toeslag wordt toegekend om het verschil in loon te compenseren. Op deze manier zou het arbeidsvoorwaardenpakket als geheel na de overname ongewijzigd blijven. Oftewel: de totale inhoud van het mandje blijft gelijk. Zo beoogt Albert Heijn in lijn te handelen met de wettelijke regels omtrent overgang van onderneming.
Aan de werkneemster in kwestie werd medegedeeld dat de cao van Albert Heijn op haar voorgezette dienstverband van toepassing zou zijn. De hoogte van het loon zou aangevuld worden met de hiervoor bedoelde persoonlijke toeslag. Echter: als sprake was van loonsverhoging conform de cao, zou de persoonlijke toeslag niet gelijk die verhoging worden verhoogd, maar juist worden afgebouwd met een deel daarvan. Enkel het basisloon zou conform de cao voor verhoging in aanmerking komen, aldus Albert Heijn.
De samenstelling van het loon mag niet worden gewijzigd
De kantonrechter maakte reeds in april 2018 korte metten met deze constructie van Albert Heijn (ECLI:NL:RBNHO:2018:3068). Mandjesvergelijking is niet in overeenstemming met de wettelijke regels bij overgang van onderneming, aldus de kantonrechter. De loonvoorwaarden van de arbeidsovereenkomst - de samenstelling van het loon in het bijzonder - mogen wegens overgang van onderneming niet worden gewijzigd. Ook al blijft het totale bedrag van het loon onderaan de streep hetzelfde.
Het hof bekrachtigt
Albert Heijn komt in hoger beroep en stelt onder andere dat de mandjesvergelijking niet plaatsvindt enkel vanwege de overgang, maar vanwege de noodzaak de beloning in te passen in de systemen en methoden die Albert Heijn hanteert. De methode zou om die reden niet in strijd zijn met de wettelijke regels. Verder zou Albert Heijn te zeer worden beperkt in haar ondernemersvrijheid als zij gehouden zou zijn de cao toe te passen. Daarbij komt dat de overgenomen werknemers hebben ingestemd met de toepassing van de cao en dat zij geen echt salarisverlies ondergaan, aldus Albert Heijn.
Het Hof is echter met de kantonrechter van oordeel dat de wijziging direct verband houdt met de overgang van onderneming en om die reden niet is toegestaan. De wens tot harmonisering van arbeidsvoorwaarden levert geen grond op voor afwijking van de wettelijke regels bij overgang van onderneming. Het Hof Amsterdam maakt de overwegingen van de kantonrechter tot de zijne en bekrachtigt de uitspraak.
Let dus op de spelregels indien de overname kwalificeert als overgang van onderneming. Harmonisering van arbeidsvoorwaarden vanwege de overgang is niet toegestaan – ook al blijft de inhoud van het mandje van de werknemer uiteindelijk gelijk!