Overgang van onderneming: Een vergelijking van twee (winkel)mandjes

25 juli 2018 | Blog

Wanneer een onderneming of een deel daarvan in andere handen overgaat, geldt in beginsel dat de aldaar werkzame werknemers in dienst treden bij de overnemende partij. De rechten (en plichten) die zij hadden ten opzichte van hun (voormalig) werkgever gaan eveneens mee over. Hoewel de wetgeving omtrent overgang van onderneming vrij helder lijkt, bestaan er in de praktijk allerhande vragen ten aanzien van bijvoorbeeld de overgang van specifieke arbeidsvoorwaarden. In deze bijdrage ga ik in op de creatieve manier die Albert Heijn - zij het tevergeefs - probeerde toe te passen ten aanzien van de overgang van arbeidsvoorwaarden.

Overgang van onderneming: franchise
Het komt wel eens voor dat Albert Heijn een supermarkt overneemt van een franchisenemer, die namens Albert Heijn de supermarket exploiteert. Na de overname behoort de supermarkt dan tot het Albert Heijn concern. In dergelijke gevallen staat het niet ter discussie dat er sprake is van overgang van onderneming in de zin van artikel 7:662 e.v. BW.

De mandjesmethode
Het personeel van de overgenomen supermarkt gaat als gevolg van de overgang van onderneming mee over en dus ook de rechten en plichten op grond van de arbeidsovereenkomst. In sommige gevallen is het zo dat het overgenomen personeel een hoger salaris heeft dan krachtens de cao. Bijvoorbeeld omdat de franchisenemer een hoger salaris heeft afgesproken met het personeel.

Albert Heijn wenst de salarisverschillen na de overname te verkleinen en deed dat door de zogenoemde mandjesmethode. Was het salaris van de werknemer hoger dan het cao-salaris? Dan behield de werknemer hetzelfde hogere salaris maar werd het meerdere ten opzichte van de cao als persoonlijke toeslag bestempeld. Wanneer er op grond van de cao een loonsverhoging plaatsvond, werd het basissalaris conform die loonsverhoging verhoogd en de persoonlijke toeslag met een deel van de loonsverhoging verminderd. FNV legde deze kwestie voor aan de Kantonrechter Zaanstad en stelde zich op het standpunt dat deze "mandjesmethode" in strijd is met de wet- en regelgeving aangaande het leerstuk overgang van onderneming.

Het oordeel van de Kantonrechter Zaanstad
De Kantonrechter stelt voorop dat de mandjesmethode niet in overeenstemming is met de wettelijke regels bij overgang van onderneming. Arbeidsvoorwaarden, waaronder ook moet worden begrepen de samenstelling van het loon, mogen bij overgang van onderneming niet worden gewijzigd. Bovendien geldt dit ook wanneer de werknemer instemt met de wijzigingen. Een werknemer kan namelijk geen afstand doen van rechten die hij of zij uit dwingende bepalingen uit de wet- en regelgeving omtrent overgang van onderneming ontleent. Dat geldt zelfs wanneer het totale bedrag aan loon gelijk blijft. Daar komt volgens de kantonrechter nog bij dat indien er wegens de overgang van onderneming een nieuwe cao van toepassing wordt op het overgenomen personeel, dit er niet toe kan leiden dat de werknemers een wezenlijk salarisverlies ondergaan.

Nu Albert Heijn enkel het basissalaris conform de loonsverhogingen van de toepasselijke cao verhoogt, en de persoonlijke toeslag als gevolg daarvan zelfs verlaagt, is er sprake van een wezenlijk salarisverlies, welk verlies in de toekomst bovendien alleen maar toeneemt. Deze gang van zaken houdt bovendien direct verband met de overgang van onderneming en is aldus niet toegestaan.

Geluk bij een ongeluk
Ondanks dat de mandjesmethode in strijd was met de wettelijke regels bij overgang van onderneming, kwam Albert Heijn toch met deze salarisverslechtering weg. De reden daarvoor was namelijk dat Albert Heijn, op verzoek van werkneemster, een lager ingeschaalde functie met de werkneemster overeen was gekomen. Deze wijziging hield geen verband met de overgang van onderneming maar enkel met de wensen van de werkneemster zelf. Om die reden was de wijziging niet in strijd met het leerstuk van overgang van onderneming. De vordering tot betaling van achterstallig loon van de werkneemster werd aldus afgewezen.  

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven