Supermarkten zijn verplicht om op de naleving van de corona-maatregelen toe te zien

7 april 2020 | Blog

Om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, zijn in de voorbije periode vergaande maatregelen getroffen. Niet alleen zijn bijeenkomsten en evenementen verboden, ook zijn grote groepen ondernemers simpelweg verplicht om hun zaken voorlopig te sluiten. Supermarkten vallen niet onder dit openingsverbod, maar ondernemers worden wel geacht om de overheid te helpen om op de naleving van de getroffen maatregelen toe te zien. Wanneer zij dit onvoldoende doen, kan dat betekenen dat winkels alsnog worden gesloten. Wat er precies van supermarkten wordt verwacht, lees je in dit blog.

Welke maatregelen zijn in de noodverordening opgenomen?

De ingrijpende maatregelen zijn vastgelegd in zogenaamde noodverordeningen. Met dit instrument kan een burgemeester ingeval van rampen en crisissituaties algemeen verbindende voorschriften stellen ter beperking van verder gevaar. Daarbij mag worden afgeweken van andere wet- en regelgeving, met uitzondering van de Grondwet. De minister van Veiligheid en Justitie heeft op 26 maart 2020 een model-noodverordening gepubliceerd, die via de veiligheidsregio’s in heel Nederland zijn overgenomen. Op die manier gelden voor het hele land – min of meer – dezelfde maatregelen.

Volgens de model-noodverordening is het verboden om in groepen van drie of meer personen samen te komen, zonder daarbij een onderlinge afstand van minstens 1,5 meter in acht te nemen. Aan degenen die dit verbod negeren, kunnen boetes tot €400 worden opgelegd.  Daarnaast is een algemeen verbod opgenomen op het (laten) plaatsvinden van samenkomsten. Daaronder wordt mede verstaan het bieden van gelegenheid om mensen te laten samenkomen op eigen terrein. Ter concretisering van deze regel is een aantal categorieën van ondernemingen die hoe dan ook verplicht moeten sluiten, omdat zij naar hun aard niet goed in staat zullen zijn om de onderlinge afstandseis in acht te nemen. Het gaat dan met name om horecaondernemingen en ondernemingen in zogenaamde ‘contactberoepen’, zoals kappers en nagelstudio’s.

Supermarkten blijven open, maar moeten toezien op de naleving van de maatregelen

Supermarkten mogen volgens de model-noodverordening wel openblijven. Van ondernemers wordt evenwel verwacht dat zij waarborgen dat de onderlinge afstandseis ook in de supermarkt wordt nageleefd. Met het oog daarop moeten zij maatregelen nemen. Veel supermarkten doen dit al; zij stellen bijvoorbeeld een beperkt maximumaantal gelijktijdige bezoekers in, of verplichten het gebruik van (beperkt beschikbare) winkelwagens.

Naast deze algemene verplichting biedt de model-noodverordening een bevoegdheid voor toezichthouders, zoals politieagenten en buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) om aanwijzingen te geven aan exploitanten van supermarkten. Zij kunnen hen daarmee verplichten om specifieke of aanvullende maatregelen te treffen. De aanwijzingen zijn bindend en hebben dezelfde geldingskracht als de bepalingen van de noodverordening zelf.

Bij onvoldoende medewerking dreigt onmiddellijke sluiting

De regering, de politie en verschillende lokale bestuurders hebben duidelijk gemaakt dat op naleving van de noodverordening strikt zal worden toegezien. In dat kader is aan het lokaal bestuur een bevoegdheid opgenomen om gebieden en locaties onmiddellijk – ook voor een langere periode – voor publiek af te sluiten. Op verschillende plaatsen in het land is deze bevoegdheid al daadwerkelijk toegepast, onder meer voor winkelboulevards, stranden en parken. Een supermarkt waarin te veel bezoekers worden binnengelaten of waarin op de onderlinge afstandseis onvoldoende wordt toegezien, loopt dus het risico de deuren onmiddellijk te moeten sluiten.

Daarnaast kunnen wegens niet-naleving van de noodverordening of van aanwijzingen van toezichthouders boetes worden opgelegd. Voor ondernemingen bedraagt het richtlijnbedrag €4000; dit bedrag kan bovendien worden verhoogd indien daarvoor in een concreet geval aanleiding is. Niet-naleving is bovendien strafbaar gesteld. In het uiterste geval kunnen ondernemers dus worden aangehouden en behoort – in ieder geval theoretisch – zelfs strafrechtelijke vervolging tot de mogelijkheden. 

Meld u aan voor onze nieuwsbrieven