Al ruim een half jaar houdt de stikstofproblematiek Nederland in haar greep. Op 29 mei jl. zette de Raad van State een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Daarmee werd Nederland in een lastig parket gebracht. Om de crisis het hoofd te bieden, wordt op het gebied van regelgeving de nodige actie ondernomen. In dat kader is in dit blog een kort overzicht opgenomen van een drietal actuele ontwikkelingen.

Kabinet presenteert wetsvoorstel-‘Spoedwet aanpak Stikstof’

Op 26 november jl. presenteerde het kabinet het wetsvoorstel ‘Spoedwet aanpak Stikstof’. Het voorstel voorziet in een aantal maatregelen om een gecoördineerde en versnelde aanpak van de stikstofproblematiek mogelijk te maken. Het voorstel bevat maatregelen die erop zijn gericht te komen tot een vermindering van stikstofdeposities in de beschermde gebieden en het versneld treffen van beheersmaatregelen. Ook stelt het kabinet maatregelen voor die erop gericht zijn om activiteiten gemakkelijker mogelijk te maken. Het wetsvoorstel omvat onder meer:

•  Een grondslag om bij ministeriële regeling regels te stellen over de samenstelling van diervoeding of een verbod op bepaalde producten of bestanddelen. Daarmee wil het kabinet de uitstoot van stikstof via dieren beperken.
• Een stelsel waarbij projecten worden toegestaan met gebruikmaking van een ‘stikstofdepositiebank’. De gedachte van het kabinet is dat in dit registratiesysteem wordt bijgehouden hoeveel ruimte er per Natura 2000-gebied is.
• Een wijziging van de Crisis-en herstelwet om de besluitvorming bij fysieke maatregelen voor verbetering of herstel van Natura 2000-gebieden te versnellen.

Verder voorziet het wetsvoorstel in het vervallen van de vergunningplicht voor activiteiten met niet-significante effecten voor Natura 2000-gebieden. Daarmee is geanticipeerd op de mogelijke invoering van een drempelwaarde; zie daarover hieronder meer.

De Spoedwet is op 5 december jl. aangenomen door de Tweede Kamer. Over de verdere voortgang van het wetgevingstraject houden wij u up de hoogte.

Raad van State geeft voorlichting over drempelwaarde: lastig, maar mogelijk als onderdeel van een pakket

Het kabinet heeft de Raad van State verzocht om advies uit te brengen over de mogelijke (her)invoering van een drempelwaarde voor geringe stikstofdeposities. De gedachte is dat deposities die qua omvang onder een bepaalde drempelwaarde blijven, zouden worden vrijgesteld van een vergunningplicht. Over de juridische ruimte die daarvoor bestaat, bracht de Raad op 26 november jl. advies uit.

De invoering van een drempelwaarde is volgens de Raad van State niet zomaar mogelijk. Dat komt door de gebiedsgerichte benadering die in het natuurbeschermingsrecht wordt gehanteerd. De regel dat activiteiten slechts doorgang kunnen vinden indien de zekerheid kan worden verkregen dat zij de natuurlijke kenmerken van een Natura 2000-gebied niet zullen aantasten, vormt een belangrijke belemmering voor algemene en landelijk geldende vrijstellingen. De Raad van State stelt daarom vast dat de invoering van een drempelwaarde alleen mogelijk als tegenover de cumulatieve stikstofuitstoot van alle vrijgestelde activiteiten voldoende maatregelen staan die ervoor zorgen dat de instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000-gebieden worden gehaald en de algehele samenhang van de Natura 2000-gebieden bewaard blijft. Alleen met een ‘geloofwaardig en effectief pakket’ aan maatregelen om de instandhoudingsdoelstellingen voor gebieden te bereiken, behoort een drempelwaarde tot de mogelijkheden.

Rijk en provincies akkoord over nadere afspraken rond Beleidsregels

In oktober presenteerden het Rijk en de provincies landelijke beleidsregels voor intern en extern salderen. Mede naar aanleiding van de grote weerstand in de praktijk, trokken enkele provinciebesturen deze vervolgens weer in. Om te voorkomen dat een ‘lappendeken’ ontstaat, zijn nu nadere afspraken gemaakt. Het Rijk en de provincies hebben onder meer afgesproken dat de regels voor het uitbreiden van bedrijven soepeler worden dan het kabinet in eerste instantie had voorgesteld. Zo zullen dier- en fosfaatrechten geen onderdeel meer uitmaken van de beleidsregels. Over de wijze waarop deze rechten betrokken worden bij het extern salderen, waarbij de stikstofruimte tussen bedrijven kan worden uitgeruild is nog geen besluit genomen. Het kabinet zal hier later een knoop over doorhakken; de streefdatum daarvoor is 1 februari 2020. Tot die tijd is extern salderen met veehouderijen niet mogelijk.

Actualiteitenseminar – 16 december 2019

Op 16 december 2019 organiseert AKD een actualiteitenseminar over de stikstofproblematiek. Tijdens het seminar zal de laatste stand van zaken in dit complexe dossier worden besproken. Meer informatie over het seminar vindt u hier.