De MiCA-verordening (MiCA) voorziet in uniforme vereisten voor de uitgifte van cryptoactiva en in vereisten voor aanbieders van cryptoactivadiensten. Vanaf 30 december 2024 is MiCA volledig van toepassing.
- In deel I van dit drieluik werden de regels omtrent de uitgifte van cryptoactiva en de toelating daarvan tot de handel besproken.
- In dit deel II staan de regels met betrekking tot aanbieders van cryptoactivadiensten (ook wel crypto-asset service providers (CASPs) genoemd) centraal.
Definities
Om MiCA te begrijpen is kennis van een aantal begrippen belangrijk. In deel I kwamen de definities van de verschillende cryptoactiva al aan de orde. Voor deze Insight is het van belang te weten wat volgens MiCA onder een “aanbieder van cryptoactivadiensten” wordt verstaan; dit is een rechtspersoon of andere onderneming waarvan de activiteit of het bedrijf bestaat uit het beroepsmatig aanbieden van één of meer cryptoactivadiensten aan cliënten, en die overeenkomstig artikel 59 MiCA cryptoactivadiensten mag aanbieden. Er zijn CASPs die niet onder de reikwijdte van MiCA vallen, bijvoorbeeld personen die uitsluitend binnen een concern cryptoactivadiensten aanbieden.
Een “cliënt” in de zin van MiCA is een natuurlijke of rechtspersoon aan wie een CASP cryptoactivadiensten aanbiedt.
Onder de definitie van “cryptoactivadiensten” vallen tien diensten en activiteiten die verband houden met een cryptoactivum, te weten:
- het bewaren en beheren van cryptoactiva namens cliënten;
- het exploiteren van een cryptoactivahandelsplatform;
- het omwisselen van cryptoactiva voor geldmiddelen;
- het omwisselen van cryptoactiva voor andere cryptoactiva;
- het uitvoeren van cryptoactivaorders namens cliënten;
- het plaatsen van cryptoactiva;
- het ontvangen en doorgeven van cryptoactivaorders namens cliënten;
- het verlenen van advies over cryptoactiva;
- het verzorgen van portefeuillebeheer voor cryptoactiva; en
- het verlenen van cryptoactivaoverdrachtdiensten namens cliënten.
Vergunningplicht
Vanaf 30 december 2024 wordt Titel V van MiCA van toepassing. Dit betekent dat geen cryptoactivadiensten meer mogen worden aangeboden tenzij (i) de desbetreffende rechtspersoon van de AFM op grond van MiCA een vergunning als CASP heeft gekregen; of de aanbieder een (ii) kredietinstelling, centrale effectenbewaarinstelling, beleggingsonderneming, marktexploitant, instelling voor elektronisch geld, icbe-beheermaatschappij of abi-beheerder betreft.
De onder (ii) genoemde instellingen hoeven dus geen vergunning onder MiCA aan te vragen. Zij hebben echter wel de verplichting om de AFM tenminste 40 dagen voordat zij cryptoactivadiensten voor het eerst aanbieden van bepaalde informatie te voorzien. Zij moeten bijvoorbeeld een beschrijving van interne controlemechanismen en een bedrijfscontinuïteitsplan aanleveren. Pas nadat de AFM van mening is dat alle informatie is verstrekt mag de desbetreffende instelling cryptoactivadiensten aanbieden. Daarbij geldt dat een kredietinstelling daarna alle cryptoactivadiensten mag aanbieden. Voor de overige instellingen geldt dat MiCA per soort instelling voorschrijft welke diensten zij mogen verrichten.
Voor diegenen die niet onder (ii) vallen en dus onder (i) een vergunning onder MiCA bij de AFM moeten aanvragen, geldt als aanvullende vereisten dat (a) zij hun statutaire zetel in de EU moeten hebben; (b) de werkelijke leiding zich in de EU moet bevinden; en (c) tenminste één directeur in de EU moet wonen.
Passporting
Op grond van de vergunning mogen CASPs hun diensten door de hele EU aanbieden. Als er plannen zijn om cryptoactivadiensten in meerdere lidstaten aan te bieden, dan moet de CASP dit melden bij de toezichthouder van haar lidstaat van herkomst, en bepaalde informatie aanleveren.
Aanbieder uit een derde land
Als een Europese cliënt op eigen initiatief een bedrijf uit een land dat geen deel uitmaakt van de EU vraagt om cryptoactivadiensten voor hem te verrichten, dan is het vergunningsvereiste onder MiCA niet van toepassing. Dit laat uiteraard vereisten in het land van herkomst van dit bedrijf onverlet.
Overgangstermijn
Voor CASPs met zetel in Nederland die al voor 30 december 2024 cryptoactivadiensten aanboden geldt op grond van MiCA in beginsel een overgangstermijn van 18 maanden. Nederland heeft echter aangegeven van de beschikbare lidstaatoptie gebruik te willen maken en deze termijn naar zes maanden te verkorten. Dat zou betekenen dat deze CASPs uiterlijk op 1 juli 2025 een MiCA vergunning moeten hebben.
Vergunningvereisten
Als er een vergunningaanvraag bij de AFM moet worden ingediend, dient bij de aanvraag uitgebreid informatie verstrekt te worden. Zo moet bewijs worden aangeleverd dat de aanvragende CASP voldoet aan de prudentiële eisen (zie hieronder). Daarnaast moet – net als bij vele andere gereguleerde partijen - bewijs worden aangeleverd dat de beoogde leidinggevenden een voldoende goede reputatie hebben en over de passende kennis, vaardigheden en ervaring beschikken om de CASP te leiden. Verder dient, onder andere, een beschrijving te worden aangeleverd van de interne controlemechanismen, de beleidslijnen en de procedures van de aanvragende CASP om risico’s (waaronder risico’s op het gebied van witwassen en terrorismefinanciering) te identificeren, te beoordelen en te beheren.
Verplichtingen voor alle CASPs
In hoofdstuk 2 van Titel V van MiCA komen de verplichtingen aan de orde die gelden voor alle CASPs. Wij bespreken hier 4 van deze verplichtingen.
Zorgplicht
CASPs dienen eerlijk, billijk en professioneel in overeenstemming met de belangen van hun (potentiële) cliënten te handelen. Ook zijn CASPs verplicht cliënten te waarschuwen voor de risico’s die aan transacties in cryptoactiva verbonden zijn. CASPs dienen verder transparant te zijn en hun tarief-kosten- en vergoedingenbeleid publiek beschikbaar te stellen op een prominente plaats op hun website.
Prudentiële eisen
CASPs moeten, net als uitgevers van cryptoactiva, altijd over financiële buffers beschikken (zogenaamde prudentiële eisen). Deze buffers moeten minstens gelijk zijn aan het hoogste van de volgende twee bedragen: (i) het minimale kapitaal dat ze volgens de regels moeten hebben, afhankelijk van het soort cryptodienst dat ze leveren bedraagt dit EUR 50.000, EUR 125.000 of EUR 150.000; of (ii) een kwart van hun vaste kosten van het afgelopen jaar, met een jaarlijkse herziening. Deze financiële buffers kunnen bestaan uit eigen vermogen, een verzekering of een combinatie van beide.
Governanceregelingen
De governanceregels vereisen dat bestuurders van een CASP een goede reputatie hebben. Dit betekent bijvoorbeeld dat ze niet veroordeeld mogen zijn voor misdrijven zoals witwassen of terrorismefinanciering. Deze eis geldt ook voor aandeelhouders en leden die direct of indirect een gekwalificeerde deelneming in de CASP hebben.
Daarnaast moeten CASPs beleid en procedures opstellen die effectief genoeg zijn om te voldoen aan MiCA.
Klachtenbehandelingprocedure
CASPs moeten zorgen voor het opzetten en in stand houden van doeltreffende en transparante procedures voor een snelle, eerlijke en consistente behandeling van klachten van cliënten. Daarbij moet een beschrijving van een dergelijke procedure worden gepubliceerd.
Verplichtingen met betrekking tot specifieke cryptoactivadiensten
Afhankelijk van welk type cryptoactivadienst wordt aangeboden, gelden voor CASPs specifieke aanvullende verplichtingen. Ter illustratie gaan wij hierna in op een aantal van de aanvullende verplichtingen die gelden voor 2 typen cryptoactivadiensten.
Bewaring en beheer van cryptoactiva namens cliënten
Wanneer een CASP voor klanten de bewaring en het beheer van cryptoactiva verzorgt, moet dit gebaseerd zijn op een overeenkomst. Deze overeenkomst moet zaken bevatten zoals het bewaarbeleid en de kosten en vergoedingen die de CASP rekent. Daarnaast moet de CASP een register bijhouden waarin alle geopende posities en transacties worden vastgelegd. Verder moet de CASP zijn klanten minimaal elk kwartaal een overzicht van hun posities geven.
Ontvangst en doorgifte van cryptoactivaorders namens cliënt
CASPs die namens cliënten cryptoactivaorders ontvangen en doorgeven moeten procedures en regelingen vaststellen waardoor deze orders onmiddellijk en direct kunnen worden doorgegeven. Verder geldt een provisieverbod voor CASPs die deze dienst aanbieden: ze mogen bijvoorbeeld geen beloning of korting ontvangen in ruil voor het doorgeven van orders naar een cryptoactivahandelsplatform of naar een andere CASP.
Afsluiting
Benieuwd naar wat MiCA betekent voor de Nederlandse wetgeving? Blijf aangehaakt! In het derde en laatste deel van onze MiCA-blogreeks duiken we in de impact van deze nieuwe regels voor Nederlandse regelgeving. Ontdek wat deze veranderingen betekenen voor uw bedrijf en hoe u zich optimaal kunt voorbereiden. Het derde en laatste deel van ons drieluik volgt snel.
De MiCA-verordening (MiCA) voorziet in uniforme vereisten voor de uitgifte van cryptoactiva en in vereisten voor aanbieders van cryptoactivadiensten. Vanaf 30 december 2024 is MiCA volledig van toepassing.
- In deel I van dit drieluik werden de regels omtrent de uitgifte van cryptoactiva en de toelating daarvan tot de handel besproken.
- In dit deel II staan de regels met betrekking tot aanbieders van cryptoactivadiensten (ook wel crypto-asset service providers (CASPs) genoemd) centraal.
Definities
Om MiCA te begrijpen is kennis van een aantal begrippen belangrijk. In deel I kwamen de definities van de verschillende cryptoactiva al aan de orde. Voor deze Insight is het van belang te weten wat volgens MiCA onder een “aanbieder van cryptoactivadiensten” wordt verstaan; dit is een rechtspersoon of andere onderneming waarvan de activiteit of het bedrijf bestaat uit het beroepsmatig aanbieden van één of meer cryptoactivadiensten aan cliënten, en die overeenkomstig artikel 59 MiCA cryptoactivadiensten mag aanbieden. Er zijn CASPs die niet onder de reikwijdte van MiCA vallen, bijvoorbeeld personen die uitsluitend binnen een concern cryptoactivadiensten aanbieden.
Een “cliënt” in de zin van MiCA is een natuurlijke of rechtspersoon aan wie een CASP cryptoactivadiensten aanbiedt.
Onder de definitie van “cryptoactivadiensten” vallen tien diensten en activiteiten die verband houden met een cryptoactivum, te weten:
- het bewaren en beheren van cryptoactiva namens cliënten;
- het exploiteren van een cryptoactivahandelsplatform;
- het omwisselen van cryptoactiva voor geldmiddelen;
- het omwisselen van cryptoactiva voor andere cryptoactiva;
- het uitvoeren van cryptoactivaorders namens cliënten;
- het plaatsen van cryptoactiva;
- het ontvangen en doorgeven van cryptoactivaorders namens cliënten;
- het verlenen van advies over cryptoactiva;
- het verzorgen van portefeuillebeheer voor cryptoactiva; en
- het verlenen van cryptoactivaoverdrachtdiensten namens cliënten.
Vergunningplicht
Vanaf 30 december 2024 wordt Titel V van MiCA van toepassing. Dit betekent dat geen cryptoactivadiensten meer mogen worden aangeboden tenzij (i) de desbetreffende rechtspersoon van de AFM op grond van MiCA een vergunning als CASP heeft gekregen; of de aanbieder een (ii) kredietinstelling, centrale effectenbewaarinstelling, beleggingsonderneming, marktexploitant, instelling voor elektronisch geld, icbe-beheermaatschappij of abi-beheerder betreft.
De onder (ii) genoemde instellingen hoeven dus geen vergunning onder MiCA aan te vragen. Zij hebben echter wel de verplichting om de AFM tenminste 40 dagen voordat zij cryptoactivadiensten voor het eerst aanbieden van bepaalde informatie te voorzien. Zij moeten bijvoorbeeld een beschrijving van interne controlemechanismen en een bedrijfscontinuïteitsplan aanleveren. Pas nadat de AFM van mening is dat alle informatie is verstrekt mag de desbetreffende instelling cryptoactivadiensten aanbieden. Daarbij geldt dat een kredietinstelling daarna alle cryptoactivadiensten mag aanbieden. Voor de overige instellingen geldt dat MiCA per soort instelling voorschrijft welke diensten zij mogen verrichten.
Voor diegenen die niet onder (ii) vallen en dus onder (i) een vergunning onder MiCA bij de AFM moeten aanvragen, geldt als aanvullende vereisten dat (a) zij hun statutaire zetel in de EU moeten hebben; (b) de werkelijke leiding zich in de EU moet bevinden; en (c) tenminste één directeur in de EU moet wonen.
Passporting
Op grond van de vergunning mogen CASPs hun diensten door de hele EU aanbieden. Als er plannen zijn om cryptoactivadiensten in meerdere lidstaten aan te bieden, dan moet de CASP dit melden bij de toezichthouder van haar lidstaat van herkomst, en bepaalde informatie aanleveren.
Aanbieder uit een derde land
Als een Europese cliënt op eigen initiatief een bedrijf uit een land dat geen deel uitmaakt van de EU vraagt om cryptoactivadiensten voor hem te verrichten, dan is het vergunningsvereiste onder MiCA niet van toepassing. Dit laat uiteraard vereisten in het land van herkomst van dit bedrijf onverlet.
Overgangstermijn
Voor CASPs met zetel in Nederland die al voor 30 december 2024 cryptoactivadiensten aanboden geldt op grond van MiCA in beginsel een overgangstermijn van 18 maanden. Nederland heeft echter aangegeven van de beschikbare lidstaatoptie gebruik te willen maken en deze termijn naar zes maanden te verkorten. Dat zou betekenen dat deze CASPs uiterlijk op 1 juli 2025 een MiCA vergunning moeten hebben.
Vergunningvereisten
Als er een vergunningaanvraag bij de AFM moet worden ingediend, dient bij de aanvraag uitgebreid informatie verstrekt te worden. Zo moet bewijs worden aangeleverd dat de aanvragende CASP voldoet aan de prudentiële eisen (zie hieronder). Daarnaast moet – net als bij vele andere gereguleerde partijen - bewijs worden aangeleverd dat de beoogde leidinggevenden een voldoende goede reputatie hebben en over de passende kennis, vaardigheden en ervaring beschikken om de CASP te leiden. Verder dient, onder andere, een beschrijving te worden aangeleverd van de interne controlemechanismen, de beleidslijnen en de procedures van de aanvragende CASP om risico’s (waaronder risico’s op het gebied van witwassen en terrorismefinanciering) te identificeren, te beoordelen en te beheren.
Verplichtingen voor alle CASPs
In hoofdstuk 2 van Titel V van MiCA komen de verplichtingen aan de orde die gelden voor alle CASPs. Wij bespreken hier 4 van deze verplichtingen.
Zorgplicht
CASPs dienen eerlijk, billijk en professioneel in overeenstemming met de belangen van hun (potentiële) cliënten te handelen. Ook zijn CASPs verplicht cliënten te waarschuwen voor de risico’s die aan transacties in cryptoactiva verbonden zijn. CASPs dienen verder transparant te zijn en hun tarief-kosten- en vergoedingenbeleid publiek beschikbaar te stellen op een prominente plaats op hun website.
Prudentiële eisen
CASPs moeten, net als uitgevers van cryptoactiva, altijd over financiële buffers beschikken (zogenaamde prudentiële eisen). Deze buffers moeten minstens gelijk zijn aan het hoogste van de volgende twee bedragen: (i) het minimale kapitaal dat ze volgens de regels moeten hebben, afhankelijk van het soort cryptodienst dat ze leveren bedraagt dit EUR 50.000, EUR 125.000 of EUR 150.000; of (ii) een kwart van hun vaste kosten van het afgelopen jaar, met een jaarlijkse herziening. Deze financiële buffers kunnen bestaan uit eigen vermogen, een verzekering of een combinatie van beide.
Governanceregelingen
De governanceregels vereisen dat bestuurders van een CASP een goede reputatie hebben. Dit betekent bijvoorbeeld dat ze niet veroordeeld mogen zijn voor misdrijven zoals witwassen of terrorismefinanciering. Deze eis geldt ook voor aandeelhouders en leden die direct of indirect een gekwalificeerde deelneming in de CASP hebben.
Daarnaast moeten CASPs beleid en procedures opstellen die effectief genoeg zijn om te voldoen aan MiCA.
Klachtenbehandelingprocedure
CASPs moeten zorgen voor het opzetten en in stand houden van doeltreffende en transparante procedures voor een snelle, eerlijke en consistente behandeling van klachten van cliënten. Daarbij moet een beschrijving van een dergelijke procedure worden gepubliceerd.
Verplichtingen met betrekking tot specifieke cryptoactivadiensten
Afhankelijk van welk type cryptoactivadienst wordt aangeboden, gelden voor CASPs specifieke aanvullende verplichtingen. Ter illustratie gaan wij hierna in op een aantal van de aanvullende verplichtingen die gelden voor 2 typen cryptoactivadiensten.
Bewaring en beheer van cryptoactiva namens cliënten
Wanneer een CASP voor klanten de bewaring en het beheer van cryptoactiva verzorgt, moet dit gebaseerd zijn op een overeenkomst. Deze overeenkomst moet zaken bevatten zoals het bewaarbeleid en de kosten en vergoedingen die de CASP rekent. Daarnaast moet de CASP een register bijhouden waarin alle geopende posities en transacties worden vastgelegd. Verder moet de CASP zijn klanten minimaal elk kwartaal een overzicht van hun posities geven.
Ontvangst en doorgifte van cryptoactivaorders namens cliënt
CASPs die namens cliënten cryptoactivaorders ontvangen en doorgeven moeten procedures en regelingen vaststellen waardoor deze orders onmiddellijk en direct kunnen worden doorgegeven. Verder geldt een provisieverbod voor CASPs die deze dienst aanbieden: ze mogen bijvoorbeeld geen beloning of korting ontvangen in ruil voor het doorgeven van orders naar een cryptoactivahandelsplatform of naar een andere CASP.
Afsluiting
Benieuwd naar wat MiCA betekent voor de Nederlandse wetgeving? Blijf aangehaakt! In het derde en laatste deel van onze MiCA-blogreeks duiken we in de impact van deze nieuwe regels voor Nederlandse regelgeving. Ontdek wat deze veranderingen betekenen voor uw bedrijf en hoe u zich optimaal kunt voorbereiden. Het derde en laatste deel van ons drieluik volgt snel.