Geen (plan)schade bij onteigening omdat je planschadevordering is verjaard; dat is niet logisch toch?

 9 februari 2023 | Blog

In een recent vonnis over onteigening van een windmolen gaat de rechtbank in op de leerstukken eliminatie en planschade bij onteigening. De rechter zegt in dit vonnis: “eliminatie van een bestemming dat doe je alleen bij een overheidswerk”. Ook zegt de rechter: “nadeel door een bestemming geeft alleen recht op vergoeding in een onteigening als je recht zou hebben op planschade die niet is verjaard”. Het is naar mijn mening te betwijfelen of het voorgaande juist is, althans niet wat te ongenuanceerd is.

Eliminatie

Of sprake is van een overheidswerk is alleen van belang als de onteigende het werk niet zelf realiseert. Dan (en ook alleen dan) is de vraag of sprake is van een overheidswerk. Als het antwoord op deze vraag ja is, elimineer je. Als het antwoord nee is, dan niet. Als de onteigenaar het werk zelf realiseert, pas je artikel 40c toe zonder de voorvraag of wel of niet sprake is van een overheidswerk. Zie voor meer uitleg over deze eliminatieregel dit blog.

Planschade

Als je onteigend wordt, geeft artikel 40e aanspraak op de schade voor nadelen die door het werk of de bestemming daarvoor tot uiting komen als deze schade niet is gedekt door de vergoeding voor de ontneming. Er staat nergens in de wet dat je dit recht alleen hebt als de mogelijkheid tot het vorderen van planschade niet is verjaard. Logisch naar mijn mening. Het is al erg genoeg dat je onteigend wordt en daarmee de bestemming die in het algemeen belang is tot wasdom komt. Daar hoort een vergoeding tegenover te staan als de reguliere onteigeningsschadeloosstelling voor de ontneming niet dekkend is.

Immers, waarom zou de overheid in het algemeen belang je ontwikkelingsmogelijkheden mogen beperken, je onteigenen en vervolgens via de ‘kip ik heb je route’ onder schadeloosstelling uit kunnen komen? Dat lijkt mij niet logisch en rechtvaardig. Maar waarom niet? Als je de hypothetische planschade niet gevorderd hebt, is de schade nog niet ondervonden. Het is dan onrechtvaardig als je deze schade door een niet verkozen onteigening wel ondervindt, maar vervolgens achter het net vist. Hopelijk ziet onze hoogste rechter dat wel in.

In een recent vonnis over onteigening van een windmolen gaat de rechtbank in op de leerstukken eliminatie en planschade bij onteigening. De rechter zegt in dit vonnis: “eliminatie van een bestemming dat doe je alleen bij een overheidswerk”. Ook zegt de rechter: “nadeel door een bestemming geeft alleen recht op vergoeding in een onteigening als je recht zou hebben op planschade die niet is verjaard”. Het is naar mijn mening te betwijfelen of het voorgaande juist is, althans niet wat te ongenuanceerd is.

Eliminatie

Of sprake is van een overheidswerk is alleen van belang als de onteigende het werk niet zelf realiseert. Dan (en ook alleen dan) is de vraag of sprake is van een overheidswerk. Als het antwoord op deze vraag ja is, elimineer je. Als het antwoord nee is, dan niet. Als de onteigenaar het werk zelf realiseert, pas je artikel 40c toe zonder de voorvraag of wel of niet sprake is van een overheidswerk. Zie voor meer uitleg over deze eliminatieregel dit blog.

Planschade

Als je onteigend wordt, geeft artikel 40e aanspraak op de schade voor nadelen die door het werk of de bestemming daarvoor tot uiting komen als deze schade niet is gedekt door de vergoeding voor de ontneming. Er staat nergens in de wet dat je dit recht alleen hebt als de mogelijkheid tot het vorderen van planschade niet is verjaard. Logisch naar mijn mening. Het is al erg genoeg dat je onteigend wordt en daarmee de bestemming die in het algemeen belang is tot wasdom komt. Daar hoort een vergoeding tegenover te staan als de reguliere onteigeningsschadeloosstelling voor de ontneming niet dekkend is.

Immers, waarom zou de overheid in het algemeen belang je ontwikkelingsmogelijkheden mogen beperken, je onteigenen en vervolgens via de ‘kip ik heb je route’ onder schadeloosstelling uit kunnen komen? Dat lijkt mij niet logisch en rechtvaardig. Maar waarom niet? Als je de hypothetische planschade niet gevorderd hebt, is de schade nog niet ondervonden. Het is dan onrechtvaardig als je deze schade door een niet verkozen onteigening wel ondervindt, maar vervolgens achter het net vist. Hopelijk ziet onze hoogste rechter dat wel in.

Gerelateerde expertises