Update Mededingingsrecht – april/mei 2019

 27 mei 2019 | Blog

Hieronder geven wij een kort overzicht van de belangrijkste updates binnen het mededingingsrecht van de afgelopen weken. Wij bespreken hierin de recente onderzoeken van de Europese Commissie inzake Valve en de Duitse autofabrikanten, nieuwe regels ter bescherming van klokkenluiders en het ACM onderzoek inzake de App Store van Apple.    

Geo-blocking is geen spelletje
De Europese Commissie heeft een mededeling van punten van bezwaar (statement of objections) verstuurd naar Valve Corporation. Valve is een Amerikaanse onderneming die onder andere videogames ontwikkelt, uitgeeft en aanbiedt via haar digitaal platform Steam. Ook videogames van andere ontwikkelaars worden op dat platform aangeboden. Bijvoorbeeld door Bandai Namco Entertainment Inc., Capcom Co., Ltd., Focus Home Interactive SA, Koch Media GmbH en ZeniMax Media Inc. Deze vijf ondernemingen hebben eveneens een mededeling van punten van bezwaar ontvangen.

De Commissie verdenkt hen ervan de mededingingsregels te hebben overtreden door geo-blocking praktijken. Videogames die niet op het Steam platform worden gekocht, kunnen toch via Steam worden gespeeld als een code (activation key) wordt bevestigd. De activeringscodes van Tsjechië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slowakije en Roemenië werkten enkel in die regio (region lock). Als gevolg hiervan kon bijvoorbeeld een consument gevestigd in Duitsland, geen videogame spelen die in Hongarije was aangeschaft. Valve en de vijf ontwikkelaars zijn deze beperking van grensoverschrijdende verkoop overeengekomen. Dit kan een overtreding van het mededingingsrecht zijn. Daarnaast worden de vijf ontwikkelaars ervan verdacht dat zij ook met andere distributeurs dan Valve export beperkende afspraken hebben gemaakt.

De ondernemingen krijgen nu de tijd om een antwoord op de mededeling van punten van bezwaar in te dienen en om een hoorzitting te verzoeken. De Commissie neemt vervolgens een besluit over het al dan niet bestaan van een overtreding van het mededingingsrecht, waarbij zij ook een boete kan opleggen.

Competition policy for the digital era: langverwacht rapport
Op 4 april 2019 heeft een expertpanel van de Europese Commissie een rapport gepubliceerd over het mededingingsbeleid in de digitale economie. Het rapport focust met name op digitale platformen. Het panel heeft voorstellen gedaan die moeten leiden tot een betere afstelling van het mededingingsrecht op de digitale markt. Volgens het panel zijn de huidige analytische instrumenten en methodes namelijk onvoldoende.

Enkele voorstellen van het panel wijken aanzienlijk af van het huidige mededingingsbeleid. Zo stelt het panel voor dat in gevallen waarin de schade niet precies kan worden gemeten, strategieën die worden gebruikt door dominante platforms die gericht zijn op het verminderen van de concurrentiedruk, moeten worden verboden bij gebrek aan duidelijk gedocumenteerde voordelen voor de consumentenwelvaart. Onder de huidige regels is het aan de mededingingsautoriteit om aan te tonen dat bepaald gedrag van een onderneming de mededinging daadwerkelijk beperkt of vervalst of dit tot gevolg kan hebben.

Volgens het panel neemt ook het belang van een marktafbakening af in de digitale wereld. Het panel geeft aan dat het in digitale markten moeilijker is om markten te identificeren. Voor meerzijdige platforms komt daar nog bij dat vaak sprake is van onderling van elkaar afhankelijke markten, waardoor mededingingsrechtelijk relevant gedrag slecht geïsoleerd kan worden op een markt. Daarom moet in digitale markten minder de nadruk worden gelegd op marktdefinitie en meer belang worden toegeschreven aan schadetheorieën en het identificeren van mededingingsbeperkende strategieën. Marktafbakening is binnen het huidige mededingingsrechtbeleid in feite de eerste stap in het onderzoek naar een inbreuk op het mededingingsrecht.  

Het rapport van het panel wordt door de Commissie meegenomen in haar "bezinningsproces" over de toepassing van het mededingingsrecht.

Europese Commissie vecht tegen wel degelijk bestaande windmolens van reus General Electric De Europese Commissie heeft een boete van €52 miljoen opgelegd aan General Electric Company ("GE" of "General Electric"). De boete is opgelegd omdat General Electric onjuiste informatie had verstrekt aan de Commissie toen GE de onderneming LM Wind overnam. De Commissie had deze overname in 2017 onderzocht en goedgekeurd.

Tijdens het onderzoek van de Commissie in 2017 had General Electric in eerste instantie laten weten dat zij geen offshore windturbines in ontwikkeling had met een vermogen dat groter was dan haar reeds bestaande turbines van 6 megawatt. Van marktpartijen hoorde de Commissie echter dat GE offshore windturbines met een vermogen van 12 megawatt aanbood aan potentiële cliënten. Toen de Commissie GE hiermee confronteerde, diende GE correcte informatie in over haar toekomstige projecten.

Op grond van de Europese Concentratieverordening mag de Europese Commissie boetes opleggen van ten hoogste 1% van de totale omzet van een onderneming voor het verstrekken van onjuiste of misleidende informatie. De Commissie maakt sinds enkele jaren daadwerkelijk gebruik van deze bevoegdheid.

Klokkenluiders binnenkort beter beschermd
Op 16 april heeft het Europees Parlement nieuwe regels goedgekeurd voor een betere bescherming op nationaal niveau van klokkenluiders die inbreuken op het Europees recht melden. De regels zullen naar verwachting binnen enkele maanden worden aangenomen door de Europese Raad.

Klokkenluiders trekken aan de bel als ze in het kader van hun werk een misstand tegenkomen die het openbaar belang kan schaden, bijvoorbeeld door schade toe te brengen aan het milieu, de volksgezondheid, de veiligheid van consumenten en de overheidsfinanciën van de EU. 

De regels stellen onder andere een systeem van 'veilige kanalen' verplicht binnen ondernemingen, die klokkenluiders kunnen gebruiken om mistanden te melden. De regels voorzien ook op een verbod op vergelding: klokkenluiders mogen niet worden ontslagen, gedegradeerd etc.

Voor inbreuken op het mededingingsrecht bestaat er op Europees niveau reeds een anonieme klokkenluider tool (Anonymous Whistleblower Tool). De Commissie hoopt dat de invoering van de nieuwe regels voor klokkenluiders op het niveau van de lidstaten bijdraagt aan de mogelijkheid van de Commissie en nationale mededingingsautoriteiten om inbreuken op het Europees mededingingsrecht op te sporen en tot een einde te brengen.

Duitse autobouwers blokkeerden nieuwe technologieën Vorsprung durch Technik?
De Europese Commissie beschuldigt de Duitse autofabrikanten BMW, Daimler en VW (inclusief dochters Porsche en Audi) ervan samen te werken om de concurrentie in emissietechnologieën te beperken.

Uit de voorlopige bevindingen van de Commissie blijkt dat de ondernemingen in het kader van de 'kring van vijf' zijn overeengekomen om de ontwikkeling en invoering van emissietechnologieën voor nieuwe diesel- en benzinepassagiersvoertuigen te beperken.

BMW, Daimler en VW coördineerden hun AdBlue-strategieën, de grootte van de AdBlue-tank en het navulbereik van de AdBlue-tank tussen 2006 en 2014 en coördineerden hun inspanningen om de invoering van bepaalde partikelfilters, die de uitstoot van schadelijke deeltjes verminderen, tussen 2009 en 2014 te voorkomen of althans uit te stellen, zo beweert de Commissie.

De autofabrikanten bevestigden de ontvangst van de mededeling van punten van bezwaar.

Apple in het vizier van de mededingingsautoriteiten
Na Microsoft en Google/Alphabet lijkt ook Apple steeds meer in het vizier van de mededingingsautoriteiten te komen.

De ACM is een onderzoek gestart tegen Apple in verband met mogelijk misbruik van machtspositie. Apple zou mogelijk haar machtspositie die zij zou hebben verworven middels haar App Store misbruiken door eigen apps te bevoordelen en door een commissie van 30% te vragen van (on)afhankelijke app-developers voor het gebruikmaken van het betaalsysteem van de App Store van Apple.

De Europese Commissie is naar aanleiding van een klacht van Spotify ook bezig met het beleid van Apple om 30% commissie te vragen voor het gebruikmaken van het betaalsysteem van Apple. Daarnaast hebben de app-developers Qustodio en Kidslox een klacht ingediend bij de Europese Commissie omdat Apple haar eigen product Screen Time tot een niet verwijderbare standaardoptie binnen haar besturingssysteem iOS heeft gemaakt. Deze apps maken het o.a. mogelijk om de schermtijd van kinderen te beperken.

Vooral voor ontwikkelaars van apps en eventueel de gebruikers van apps die door de praktijken van Apple schade lijden, is het interessant deze zaken op de voet te volgen.   

Hieronder geven wij een kort overzicht van de belangrijkste updates binnen het mededingingsrecht van de afgelopen weken. Wij bespreken hierin de recente onderzoeken van de Europese Commissie inzake Valve en de Duitse autofabrikanten, nieuwe regels ter bescherming van klokkenluiders en het ACM onderzoek inzake de App Store van Apple.    

Geo-blocking is geen spelletje
De Europese Commissie heeft een mededeling van punten van bezwaar (statement of objections) verstuurd naar Valve Corporation. Valve is een Amerikaanse onderneming die onder andere videogames ontwikkelt, uitgeeft en aanbiedt via haar digitaal platform Steam. Ook videogames van andere ontwikkelaars worden op dat platform aangeboden. Bijvoorbeeld door Bandai Namco Entertainment Inc., Capcom Co., Ltd., Focus Home Interactive SA, Koch Media GmbH en ZeniMax Media Inc. Deze vijf ondernemingen hebben eveneens een mededeling van punten van bezwaar ontvangen.

De Commissie verdenkt hen ervan de mededingingsregels te hebben overtreden door geo-blocking praktijken. Videogames die niet op het Steam platform worden gekocht, kunnen toch via Steam worden gespeeld als een code (activation key) wordt bevestigd. De activeringscodes van Tsjechië, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slowakije en Roemenië werkten enkel in die regio (region lock). Als gevolg hiervan kon bijvoorbeeld een consument gevestigd in Duitsland, geen videogame spelen die in Hongarije was aangeschaft. Valve en de vijf ontwikkelaars zijn deze beperking van grensoverschrijdende verkoop overeengekomen. Dit kan een overtreding van het mededingingsrecht zijn. Daarnaast worden de vijf ontwikkelaars ervan verdacht dat zij ook met andere distributeurs dan Valve export beperkende afspraken hebben gemaakt.

De ondernemingen krijgen nu de tijd om een antwoord op de mededeling van punten van bezwaar in te dienen en om een hoorzitting te verzoeken. De Commissie neemt vervolgens een besluit over het al dan niet bestaan van een overtreding van het mededingingsrecht, waarbij zij ook een boete kan opleggen.

Competition policy for the digital era: langverwacht rapport
Op 4 april 2019 heeft een expertpanel van de Europese Commissie een rapport gepubliceerd over het mededingingsbeleid in de digitale economie. Het rapport focust met name op digitale platformen. Het panel heeft voorstellen gedaan die moeten leiden tot een betere afstelling van het mededingingsrecht op de digitale markt. Volgens het panel zijn de huidige analytische instrumenten en methodes namelijk onvoldoende.

Enkele voorstellen van het panel wijken aanzienlijk af van het huidige mededingingsbeleid. Zo stelt het panel voor dat in gevallen waarin de schade niet precies kan worden gemeten, strategieën die worden gebruikt door dominante platforms die gericht zijn op het verminderen van de concurrentiedruk, moeten worden verboden bij gebrek aan duidelijk gedocumenteerde voordelen voor de consumentenwelvaart. Onder de huidige regels is het aan de mededingingsautoriteit om aan te tonen dat bepaald gedrag van een onderneming de mededinging daadwerkelijk beperkt of vervalst of dit tot gevolg kan hebben.

Volgens het panel neemt ook het belang van een marktafbakening af in de digitale wereld. Het panel geeft aan dat het in digitale markten moeilijker is om markten te identificeren. Voor meerzijdige platforms komt daar nog bij dat vaak sprake is van onderling van elkaar afhankelijke markten, waardoor mededingingsrechtelijk relevant gedrag slecht geïsoleerd kan worden op een markt. Daarom moet in digitale markten minder de nadruk worden gelegd op marktdefinitie en meer belang worden toegeschreven aan schadetheorieën en het identificeren van mededingingsbeperkende strategieën. Marktafbakening is binnen het huidige mededingingsrechtbeleid in feite de eerste stap in het onderzoek naar een inbreuk op het mededingingsrecht.  

Het rapport van het panel wordt door de Commissie meegenomen in haar "bezinningsproces" over de toepassing van het mededingingsrecht.

Europese Commissie vecht tegen wel degelijk bestaande windmolens van reus General Electric De Europese Commissie heeft een boete van €52 miljoen opgelegd aan General Electric Company ("GE" of "General Electric"). De boete is opgelegd omdat General Electric onjuiste informatie had verstrekt aan de Commissie toen GE de onderneming LM Wind overnam. De Commissie had deze overname in 2017 onderzocht en goedgekeurd.

Tijdens het onderzoek van de Commissie in 2017 had General Electric in eerste instantie laten weten dat zij geen offshore windturbines in ontwikkeling had met een vermogen dat groter was dan haar reeds bestaande turbines van 6 megawatt. Van marktpartijen hoorde de Commissie echter dat GE offshore windturbines met een vermogen van 12 megawatt aanbood aan potentiële cliënten. Toen de Commissie GE hiermee confronteerde, diende GE correcte informatie in over haar toekomstige projecten.

Op grond van de Europese Concentratieverordening mag de Europese Commissie boetes opleggen van ten hoogste 1% van de totale omzet van een onderneming voor het verstrekken van onjuiste of misleidende informatie. De Commissie maakt sinds enkele jaren daadwerkelijk gebruik van deze bevoegdheid.

Klokkenluiders binnenkort beter beschermd
Op 16 april heeft het Europees Parlement nieuwe regels goedgekeurd voor een betere bescherming op nationaal niveau van klokkenluiders die inbreuken op het Europees recht melden. De regels zullen naar verwachting binnen enkele maanden worden aangenomen door de Europese Raad.

Klokkenluiders trekken aan de bel als ze in het kader van hun werk een misstand tegenkomen die het openbaar belang kan schaden, bijvoorbeeld door schade toe te brengen aan het milieu, de volksgezondheid, de veiligheid van consumenten en de overheidsfinanciën van de EU. 

De regels stellen onder andere een systeem van 'veilige kanalen' verplicht binnen ondernemingen, die klokkenluiders kunnen gebruiken om mistanden te melden. De regels voorzien ook op een verbod op vergelding: klokkenluiders mogen niet worden ontslagen, gedegradeerd etc.

Voor inbreuken op het mededingingsrecht bestaat er op Europees niveau reeds een anonieme klokkenluider tool (Anonymous Whistleblower Tool). De Commissie hoopt dat de invoering van de nieuwe regels voor klokkenluiders op het niveau van de lidstaten bijdraagt aan de mogelijkheid van de Commissie en nationale mededingingsautoriteiten om inbreuken op het Europees mededingingsrecht op te sporen en tot een einde te brengen.

Duitse autobouwers blokkeerden nieuwe technologieën Vorsprung durch Technik?
De Europese Commissie beschuldigt de Duitse autofabrikanten BMW, Daimler en VW (inclusief dochters Porsche en Audi) ervan samen te werken om de concurrentie in emissietechnologieën te beperken.

Uit de voorlopige bevindingen van de Commissie blijkt dat de ondernemingen in het kader van de 'kring van vijf' zijn overeengekomen om de ontwikkeling en invoering van emissietechnologieën voor nieuwe diesel- en benzinepassagiersvoertuigen te beperken.

BMW, Daimler en VW coördineerden hun AdBlue-strategieën, de grootte van de AdBlue-tank en het navulbereik van de AdBlue-tank tussen 2006 en 2014 en coördineerden hun inspanningen om de invoering van bepaalde partikelfilters, die de uitstoot van schadelijke deeltjes verminderen, tussen 2009 en 2014 te voorkomen of althans uit te stellen, zo beweert de Commissie.

De autofabrikanten bevestigden de ontvangst van de mededeling van punten van bezwaar.

Apple in het vizier van de mededingingsautoriteiten
Na Microsoft en Google/Alphabet lijkt ook Apple steeds meer in het vizier van de mededingingsautoriteiten te komen.

De ACM is een onderzoek gestart tegen Apple in verband met mogelijk misbruik van machtspositie. Apple zou mogelijk haar machtspositie die zij zou hebben verworven middels haar App Store misbruiken door eigen apps te bevoordelen en door een commissie van 30% te vragen van (on)afhankelijke app-developers voor het gebruikmaken van het betaalsysteem van de App Store van Apple.

De Europese Commissie is naar aanleiding van een klacht van Spotify ook bezig met het beleid van Apple om 30% commissie te vragen voor het gebruikmaken van het betaalsysteem van Apple. Daarnaast hebben de app-developers Qustodio en Kidslox een klacht ingediend bij de Europese Commissie omdat Apple haar eigen product Screen Time tot een niet verwijderbare standaardoptie binnen haar besturingssysteem iOS heeft gemaakt. Deze apps maken het o.a. mogelijk om de schermtijd van kinderen te beperken.

Vooral voor ontwikkelaars van apps en eventueel de gebruikers van apps die door de praktijken van Apple schade lijden, is het interessant deze zaken op de voet te volgen.